Ελληνικό σαφράν

Το σαφράν, προέρχεται από το λουλούδι του Κρόκου κι αναπτύσσεται στη Βόρεια Ελλάδα, στην περιοχή της Κοζάνης. Το σαφράν αποτελεί ένα νόστιμο μπαχαρικό, το οποίο έαν και πολλοί γνωρίζουν τα τελευταία χρόνια, φαίνεται πως είναι γνωστό ήδη από την αρχαιότητα! Λέγεται πως η Κλεοπάτρα ήταν εκείνη που είδε τη σημασία του για καλλυντική χρήση κι ο Αισχύλος ως ένα τρόπο για βαφή υφασμάτων. Στη σύγχρονη εποχή, το σαφράν χρησιμοποιείται στην κουζίνα, στα καλλυντικά, στη βαφή, στο φαρμακευτικό τομέα.

Σύμφωνα με τη μυθολογία

Λέγεται πως ο Κρόκος ήταν φίλος του Θεού Ερμή. Μια μέρα, κι ενώ οι δύο φίλοι έπαιζαν, ο Ερμής χτύπησε κατά λάθος το φίλο του κι εκείνος πέθανε. Στο σημείο όπου πέθανε ο Κρόκος, μεγάλωσε ένα λουλούδι. Τρεις σταγόνες από το αίμα του Κρόκου έπεσαν πάνω στο λουλούδι κι αυτές έγιναν οι στήμονες του λουλουδιού. Έκτοτε, το λουλούδι ονομάζεται Κρόκος κι οι στήμονές του σαφράν.

Κατά την Ομήρου Ιλιάδα, ο Όμηρος αναφέρεται στο σαφράν με τα εξής λόγια: «Η Ανατολή του Ηλίου έβγαλε το μαντήλι της που μοιάζει με κρόκο πάνω στη θάλασσα για να φέρει φως στους Θεούς και τους ανθρώπους.»

Επίσης, φαίνεται πως κι οι αρχαίοι Μινωίτες καλλιεργούσαν σαφράν κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Κρήτη. Στη συνέχεια όμως, η καλλιέργεια εξαφανίστηκε από την Ελλάδα.

Καλλιέργεια

Το σαφράν χρησιμοποιείται κυρίως στη μαγειρική, στη φαρμακευτική αλλά και στην καλλυντική βιομηχανία, σε όλο τον κόσμο. Οι χώρες του Ιράν και της Ισπανίας παράγουν επίσης σαφράν, αλλά το ελληνικό σαφράν θεωρείται ως το καλύτερο στον κόσμο. Επιστημονικά ονομάζεται "Crocus Sativus Linneaus".

Κατά τον 17ο αιώνα η παραγωγή του σαφράν έρχεται στην περιοχή της Κοζάνης, από Έλληνες Μακεδόνες εμπόρους, οι οποίοι έφεραν την παραγωγή από την Αυστρία. Οι κλιματολογικές κι εδαφικές συνθήκες έκαναν την περιοχή ιδανική κι επέτρεψαν την καλλιέργεια κρόκου-σαφράν τα τελευταία 300 περίπου χρόνια. Πλέον η ετήσια παραγωγή είναι περίπου 1,2 με 2 τόνους.

Συγκομιδή

Η συγκομιδή των λουλουδιών ξεκινάει περίπου στα μισά του Οκτώβρη. Όλη η συγκομιδή γίνεται με τα χέρια, καθώς απαγορεύεται αυστηρά η χρήση μπαστουνιού ή τρακτέρ. Έπειτα, οι στήμονες(σαφράν) λαμβάνονται από το λουλούδι κι αποξηραίνονται προσεκτικά, ώστε να μη χάσουν καμία από τις ιδιότητές τους. Μετά την ξήρανσης, οι στήμονες φτάνουν στο 1/5 του αρχικού τους μεγέθους. Ως αποτέλεσμα, από 1 κιλό ωμούς στήμονες λαμβάνουμε 200 γρ. σαφράν έτοιμο για κατανάλωση.

Το φθινόπωρο είναι η καταλληλότερη στιγμή για να περάσετε από τα Κροκοχώρια(=τα χωριά του Κρόκου) και να δείτε τη διαδικασία συγκομιδής του σαφράν.